Ogólne prawo podatkowe

Witajcie 😊

W naszym kraju obowiązuje system prawa podatkowego. Jest to zbiór aktów prawnych zawierających przepisy regulujące opodatkowanie. Wiadomo, że państwo nie może nakładać podatków w nieskończoność ani też bez żadnej podstawy. Wynika to z art. 217 Konstytucji (podaję, gdy ktoś chciał przeczytać). Podatek może być nałożony tylko w drodze ustawy. Nie ma innej drogi.

Prawo podatkowe dzielimy na ogólne i szczegółowe. Ogólne, czyli Ordynacja podatkowa (ustawa z 29 sierpnia 1997 r.). Jest to ustawa, która odnosi się do wszystkich podatków. Jej celem jest wprowadzenie ogólnych zasad i pojęć. Bez sensu byłoby w każdej ustawie tworzyć słowniczek: podatnik, obowiązek podatkowy, płatnik, inkasent itd. Wtedy ustawy miałyby 2x więcej stron. Poza tym, Ordynacja podatkowa reguluje takie kwestie jak czynności sprawdzające, kontrola podatkowa czy przedawnienie zobowiązania podatkowego (czyli kiedy już nie musimy płacić).

Szczegółowe prawo podatkowe to poszczególne ustawy (a mamy ich sporo). Każda ustawa podatkowa musi zawierać 4 elementy:

  • podmiot opodatkowania- na kim ciąży obowiązek podatkowy,
  • przedmiot opodatkowania- za co płaci się podatek,
  • podstawa opodatkowania- ilościowo lub wielkościowo określony przedmiot opodatkowania,
  • stawka podatkowa- ile wynosi podatek.

W ustawach mogą się pojawić także elementy dodatkowe takie jak zwolnienia i ulgi. Zacznijmy więc może od podstawowych definicji.

Podatek

Cały system prawa podatkowego opiera się na definicji podatku. Logicznie rzecz biorąc to podatek płaci się do Skarbu Państwa, ale nic się w zamian nie dostaje. Definicja ustawowa częściowo spełnia to logiczne myślenie:

Art. 6. Podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.

Częściowo, ponieważ beneficjentem jest nie tylko Skarb Państwa, ale też jednostki samorządu terytorialnego.

Podatnik

Art. Podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.

Podatnikiem może być każda osoba, o ile ciąży na niej obowiązek podatkowy. To idziemy do definicji obowiązku podatkowego.

Obowiązek podatkowy

Art. 4. Obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach.

Pierwsze co zauważamy w tej definicji to sformułowanie „wynikająca z ustaw podatkowych”. Jeżeli nie ma czegoś w ustawie to nie ma podatnika ani podatku. „nieskonkretyzowana powinność” oznacza że my jeszcze nie musimy płacić podatku, ale jest duże prawdopodobieństwo, że go zapłacimy. Dlaczego? Bo powstało jakieś zdarzenie określone w ustawie.

Przykład:

Pan X posiada dom. Osoba ta będzie polegała podatku od nieruchomości, ponieważ jest właścicielem nieruchomości. Powiedzmy, że Pan X sprzeda ten dom osobie fizycznej. Zaistniało zdarzenie: sprzedaż nieruchomości, czyli Pan X jest podatnikiem.

Zobowiązanie podatkowe

Zobowiązanie podatkowe (art. 5) to wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.

Zasada jest jedna: każde zobowiązanie podatkowe powstaje z obowiązku podatkowego, ale nie każdy obowiązek podatkowy przekształci się w zobowiązanie podatkowe.

Jak powstaje zobowiązanie podatkowe?

„Art. 21. § 1. Zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem:

  • zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania
  • doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania.”

Mamy dwa sposoby powstania zobowiązania podatkowego. Pierwsza sytuacja: gdy ustawa mówi, że z dniem zaistnienia zdarzenia powstaje zobowiązanie, czyli z dniem powstania też obowiązku podatkowego. Druga sytuacja: powstaje z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego. Są takie podatki, jak np. podatek od nieruchomości, w którym organ podatkowy (np. Wójt) dostarcza decyzję, w której jest wskazane, ile mamy zapłacić. To jest właśnie decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania.

Jest też inny rodzaj decyzji, tzw. decyzja określająca wysokość zobowiązania podatkowego. Decyzja ta nie kształtuje nowego zobowiązania podatkowego, ale nie zostało prawidłowo wykazane, więc decyzja ta określa prawidłowo wysokość zobowiązania podatkowego. Dotyczy to podatków, których wysokość jest obliczana na podstawie deklaracji, tzw. samoobliczenie.

A w następnym wpisie opowiem o kolejnym zagadnieniu z zakresu prawa podatkowego. Do usłyszenia! 😊

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.